8 Aralık 2021 Çarşamba

Almanca Zamanlar (Geçmiş, Şimdiki, Geniş, Gelecek)

Almanca zamanlar toplamda 6 tanedir;

1. Geniş Zaman (Präsens)
2. Genişte Bitmiş (Präsens Perfekt)
3. Basit Geçmiş (Imperfekt/Präteritum)
4. Geçmişte Bitmiş (Plusquamperfekt)
5. Gelecek (Futur I) 
6. Gelecekte Bitmiş (Futur II)

Bu 6 zamanı daha kolay öğrenmek açısından gruplar halinde ayırabiliriz;

1. Geniş

Prasens

2. Geçmiş zaman grubu

Perfekt
Imperfekt/Präteritum
Plusquamperfekt

3. Gelecek

Futur 1
Futur 2

Gördüğünüz gibi, gruplandırma yaptığımızda Almanca zamanlar öğrenilmesi oldukça basit oluyor.

Şimdi, her bir zaman dilimini ele alalım.

Almanca zamanlar

Almanca Geniş Zaman

Almanca geniş zaman dilimi; her zaman, genellikle, sık sık yapılan eylemleri ya da oluşları ifade edebilmemiz için kullanabileceğimiz bir zaman dilimidir.

Örneğin; karşınızda bir kişi var ve o kişinin saçı sarı renkli. Bu kişi için “Şu kişinin saçı sarı renklidir.” şeklinde cümle kurarız.  Bu kurulan cümle “geniş zamanlı” bir cümledir.

Peki, o kişinin saçının sarı renkli olduğunu söylemek için neden geniş zaman diliminde cümle kurduk? çünkü; o kişinin saçı; siz onun saçlarını görmeden önce de sarıydı, şu an hala sarı ve gelecekte de muhtemelen hala sarı renkli olmaya devam edecek.

Almancada geniş zaman cümlesi nasıl kurulur?

Präsens (Basit Geniş Zaman)

Şahsa göre; -e, -st, -t, -en, -t, -en eklerinden birisi kullanılır.

Örneğin “machen” (yapmak) fiilini ele alalım.

Ich mache (yaparım)
Du machst (yaparsın)
Er/Sie/Es macht (yapar)

Wir machen (yaparız)
Ihr macht (yaparlar)
Sie machen (yaparsınız)

Sonuç: “machen” fiilinin mastar eki olan “-en” kaldırılarak, şahsa göre çekim ekleri eklenmiştir ve böylece geniş zamanda çekim yapılmıştır.

Almanca geniş zaman (Prasens)


Almanca Geçmiş Zaman

Almanca geçmiş zaman ikiye ayrılır.

1. Basit Geçmiş Zaman (Imperfekt ya da Präteritum)

Geçmişte olmuş, bitmiş eylemler ya da oluşları ifade etmek için bu zaman dilimi kullanılır.

Örneğin;

O, okula gitti.
Bilgisayarı kapattım.

Almanca geçmiş zaman cümlesi nasıl yapılır?

Fiilin mastar eki kaldırılır ve şahsa göre sırasıyla; -te, -test, -te, -ten, -tet, -ten eklerinden birisi gelir.

Örnekler;

Ich machte. (yaptım)
Du machtest. (yaptın)
Er/Sie/Es machte. (yaptı)

Wir machten. (yaptık)
Ihr machtet. (yaptılar)
Sie machten (yaptınız)

2. Genişte Bitmiş Zaman (Perfekt)

Bu da, tıpkı basit geçmiş zaman gibi, geçmişte bitmiş olan eylemler, oluşlar için kullanılır ama bu zaman diliminin farkı ise biten eylemin ya da oluşun etkisini vurgulamaktır.

Bu zaman diliminde cümle kurabilmek için; haben ya da sein fiilini (ana fiil hangisine uygunsa) yardımcı fiil olarak kullanırız. Ana fiil ise geçmiş zaman formunda kullanılır.

Burada iki önemli nokta var;
  1. Haben - sein, şahsa göre, geniş zamandaki gibi çekimlenir.
  2. Haben - sein fiilinin yardımcı olduğu ana fiil ise şahsa göre çekimlenmez. Sabit bir formu vardır ve o form, tüm şahıslar için geçerlidir.
Aşağıdaki Almanca geçmiş zaman örnekleri incelediğinizde zaten hem basit geçmiş ile geçmişte bitmiş zaman arasındaki farkı hem de genel olarak cümlelerin kurulma mantığını anlamış olacaksınız.

Sie lernte englisch.
(O, İngilizce öğrendi.)

Sie hat englisch gelernt.
(O, İngilizce öğrendi.)

Her iki cümleyi karşılaştıralım;
  • Her ikisi de aynı anlamı veriyor.
  • Birinci cümlenin kurulma amacı, “öğrenme” eyleminin geçmişte yapılmış ve bitmiş olduğunu ifade etmek; ikinci cümlenin kurulma amacı ise “öğrenme” eyleminin geçmişte yapılmış ve bitmiş olduğunu, bu yüzden dolayı da “öğrenme” eylemi sonucunda kazanılan “İngilizce konuşabilme” becerisinin etkisinin olduğunu vurgulamaktır.
  • İlk cümlede çekim, “geçmiş zaman eki” ekleme yolu ile yapılmış; ikinci cümlede ise haben fiilinin yardımcı fiil olarak kullanılarak, ana fiilin de geçmiş zamanlı hali kullanılarak yapılmış.

Sie kann Englisch sprechen, weil sie Englisch gelernt hat.
(O, İngilizce konuşabilir çünkü İngilizce öğrendi.)

Wir haben das Auto vor 1 Stunde repariert, also wird es jetzt wahrscheinlich funktionieren.
(Arabayı 1 saat önce tamir ettik, bu yüzden muhtemelen şimdi çalışacaktır.)

Gördüğünüz gibi bu cümlelerde geçmişte yapılmış olan bir eylemin, devam eden etkisi vurgulanıyor.

Almanca geçmiş zaman (imperfekt - prateritum)

3. Geçmişte Bitmiş Zaman (Plusquamperfekt)

Bu zaman diliminden pek bahsetmeyeceğim çünkü gündelik hayatta neredeyse hiç kullanılmaz. Genellikle Türkçedeki “-miş, -mış” ile biten kiplere denk gelir. Hikaye anlatımlarında ya da geçmişte yapılmış olan bir eylemden önce yapılmış olan diğer eylemi ifade etmek için kullanılır.

Almanca Gelecek Zaman

Futur 1 ve 2 olmak üzere ikiye ayrılır.

1. Futur 1 (Gelecek Zaman)

  • “werden” yardımcı fiili ile birlikte ana fiil mastar halde kullanılarak yapılır.
  • Şahsa göre sırasıyla; werde, wirst, wird, werden, werdet, werden
Ich werde gehen.
(Gideceğim.)

Er/Sie/Es wirst gehen.
(O, gidecek.)

2. Futur 2 (Gelecekte Bitmiş Zaman)

Gelecekte yapılacak eylemin, yapılacağı belirli bir zaman aralığını belirtmek için kullanılır.
  • Werden yardımcı fiili bu zamanda da kullanılır.
  • Fiilin türüne göre sein/haben yardımcı fiili kullanılır.
  • Ana fiil geçmiş zaman formunda kullanılır.

Wenn du nach Hause kommst, Ich werde weg gewesen sein.
(Sen eve geldiğinde, ben gitmiş olacağım.)

Almanca gelecek zaman (futur)

Almanca zamanlar konusunu olabildiğince açık ve net anlatmaya çalıştım. Umarım işinize yaramıştır.

3 Aralık 2021 Cuma

Akkusativ Nedir?

Akkusativ nedir en sade tanımı ile Almancada, isim türünden kelimelerin “i hali” olarak tanımlanan hale dönüşmesine, akkusativ denir.

akkusativ nedir

İsim türünden kelimeler derken, kastettiğim kelimeler; evrende varlığı söz konusu olan şeyleri “adlandırma görevi” üstlenmiş kelimelerdir.

Mesela “bardak” kelimesinin isim olup, olmadığını söyler misiniz?

Cevap basit; “bardak” kelimesi, evrende bulunan bir nesneyi “adlandırma” görevi üstlenmiş olduğundan dolayı, isimdir. Aynı şekilde insan, hayvan, ülke isimleri de yine isimlerdir.

Bu isim türünden kelimeleri cümle içerisinde kullanırız. Cümle içerisinde kullandığımızda ise şekil değiştirmeleri gerekebiliyor. 

Yani, isim türünden bir kelimeyi cümle içerisinde her kullandığımızda şekil değiştirmez, sadece gerekliyse şekil değiştirir.

İsim türünden bir kelimenin alabileceği dört farklı şekil vardır. Bu şekillere ismin halleri denir.

Bunlar;

normal hali (nominativ)
-i hali (akkusativ)
-e hali (dativ)
-nin/-nın hali (genetiv)

İsim türünden bir kelimeyi, cümle içerisinde kullandığımızda, ya normal halde kullanırız ya da yukarıda sıralandırmış olduğum diğer üç halden birisine dönüşür. Bu durum hem Türkçe hem de Almanca için geçerlidir.

Örneğin “der Garten” (bahçe) kelimesini ele alalım. Bu kelimeyi bir cümle içerisinde kullanalım. Göreceksiniz ki bu kelimenin hem Almancası hem de Türkçesi hal değiştirmiş olacaktır.

Ich sehe den Garten.
(Bahçeyi görüyorum.)

Yukarıdaki cümleye bakalım. Cümlenin Almancasında “der” artikelinin “den” şeklini almış olduğunu görmekteyiz. İşte bu, bize o kelimenin akkusativ hale, yani i haline dönüştüğünü göstermektir.

Cümlenin Türkçesine baktığımızda ise “bahçe” kelimesinin “bahçeyi” şeklini almış olduğunu görmekteyiz. Bu da, bize o kelimenin Türkçedeki i halini göstermektedir.

Öyleyse kural şu dur; Almancada, isim türünden bir kelimenin akkusative dönüştüğünü artikelinden anlarız.

Fakat bu kural, sadece artikeli “der” olan kelimeler için geçerlidir. Bildiğiniz gibi Almancada kelimeler cinsiyete göre ayrılmaktadır.

Üç farklı grup var; kadın, erkek ve cinsiyetsiz grup. Kadın cinsiyetine ait olanlar “die”, erkekler “der”, cinciyetsiz “das” artikelini alır.

der artikeli “den” şeklini alsa da,
die ve das artikelleri aynı kalmaktadır.

Örnek;

Ich sehe das Buch.
(Kitabı görüyorum.)

Bu cümlede “das Buch” (kitap) kitabı, aslında i halindedir ama artikel değişim göstermediği için sanki normal haldeymiş gibi görünüyor.

Bu gibi cümlelerde çeviri yaparken fiile bakmalıyız. Eğer fiil, akkusative dönüştürücü bir etkiye sahipse (ki Almancadaki fiillerin büyük bir kısmı bu etkiye sahiptir), o kelimenin akkusativ halde olduğunu kolayca anlarız.

Sonuç olarak; akkusativ nedir sorusuna verebileceğim en kısa ve öz yanıt; ismin i halidir. Bu konu ile ilgili bilmeniz gereken en önemli şey ise sadece der artikelinin den şeklini aldığıdır. Diğer iki artikel die, das ise şekil olarak aynı kalmaktadır ama anlam olarak tabii ki değişim göstermektedir.

Dikkat etmeniz gereken bir diğer konu da, cümlenin fiilinin cümlede kullanılmış olan isim türünden kelimeyi etkileyip etkilemediğidir. Çünkü eğer etkilememiş ise bu durumda o isim türünden kelime nominativ yani normal halde kalmıştır.

Çok basit bir örnek ile bu durumu daha net anlaşılır hale getireyim;

Bu örnek cümlede kullanacağımız isim türünden kelime şu olsun; der Schlüssel (anahtar)
Kullanacağımız fiil ise şu; nehmen (almak)

Cümlemizi kuralım;

Ich nehme den Schlüssel zurück.
(Anahtarımı geri alıyorum.)

Şimdi bu cümlede şuna dikkat;

  1. der, den olmuş yani isim Schlüssel kelimesi i haline dönüşmüştür.
  2. “nehmen” fiili, ismi doğrudan etkileyip, dönüştürmüştür.

Başka bir cümle kuralım;

Dies ist der Schlüssel, den ich nehmen werde.
(Bu, alacağım anahtardır.)

Bu cümlede;

  1. İsim normal haldedir çünkü fiil, o ismi doğrudan etkilememiştir.
  2. Yan cümleciğin başındaki “den” ise “ilgi zamiri” görevini üstlenerek, “Schlüssel” kelimesini temsil etmektedir ve “nehmen” fiili, bu kelimeyi doğrudan etkilediği için “der” olması gerekirken “den” şekline dönüştürmüştür.

Bu yazıda akkusativ nedir olabildiğince açık anlatmaya gayret ettim. Umarım anlatabilmişimdir. Eğer anlamadığınız bir ayrıntı olursa aşağıdaki yorum formundan bana sormaktan çekinmeyin.

Akkusativ cümle örnekleri

Akkusativ cümle örnekleri Türkçe anlamları ile birlikte aşağıda bulabilirsiniz. 


Ich sehe den Nachbarn jeden Tag.
(Komşumu her gün görüyorum.)

Ich besuche den historischen Ort.
(Tarihi yeri ziyaret ediyorum.)

Akkusativ cümle örnekleri


Ich habe den Namen des Liedes vergessen.
(Şarkının adını unuttum.)

Ich höre das Lied jeden Tag.
(Bu şarkıyı her gün dinliyorum.)

Ich esse oft die Schokoladenpizza.
(Bu çikolatalı pizzayı sık sık yerim.)

Ich werde das Land besuchen, in dem ich geboren wurde.
(Doğduğum ülkeyi ziyaret edeceğim.)

2 Aralık 2021 Perşembe

Almanca öğrenmek istiyorum nasıl öğrenebilirim [ÇÖZÜLDÜ]

Almanca öğrenmek istiyorum nasıl öğrenebilirim diye soruyorsanız şu an doğru bir yerde olduğunuzu söylemek istiyorum. Ben, bir Almanca öğretmeni olarak, sizlere bu dili olabildiğince net ve hızlı bir şekilde öğretme gayreti içerisindeyim.

Peki, şimdi ne yapmanız gerekiyor?

Sizlere birkaç tavsiye sıralandıracağım. Yapmanızı istediğim tek şey, sıralandıracağım bu tavsiyelere uymak.

Almanca öğrenmek için kaynaklar

Öncelikle kaynakları bulmalı ve doğru bir şekilde değerlendirmelisiniz. "kaynak" dediğim şey, bu dili öğrenmenizi sağlayacak bilgileri size aktaracak bilgi merkezidir.

Mesela şu an, bu yazıyı okumakta olduğunuz bu blog sitesi, bir kaynaktır. Ben bu blog sitesini oluşturdum ve sizlere bilgi aktarımında bulunuyorum.

Sizler, hem benim blog sitemi hem de internetteki diğer siteleri de kaynak olarak kullanabilirsiniz. Kaynak kullanım şekli ise önemlidir.

Dil öğrenim sürecini toplamda dört kola ayırabiliriz;
  1. Dilbilgisi
  2. Dinleme - Anlama
  3. Telaffuz (Konuşma)
  4. Yazma
Bulduğunuz ya da yararlandığınız kaynakları bu kollara göre gruplandırmalı ve öğrenme sürecinizi de bu kollara göre yönetmelisiniz.

Kaynaklar nasıl kullanılmalı?

Almanca öğrenmek istiyorum dediniz ve sizlere verdiğim tavsiye doğrultusunda kaynaklar buldunuz diyelim. Peki bu kaynakları nasıl kullanmalısınız.

Şöyle ki; kaynakları dengeli bir şekilde kullanmak önemlidir.

Mesela, en temel dil bilgisi konusuna başladığınızda aynı zamanda en temel seviye (yani A1) kabul görmüş kelimeleri de öğrenmelisiniz.

Bu temel seviye kelimeleri öğrenirken, bir diğer yandan kelimeleri dinlemeli ve aynı şekilde telaffuz etmelisiniz.

Tüm bu çalışmaları yaparken "yazma" pratiği de yapmalısınız.

İşte tüm bu süreci "aynı anda", dengeli bir şekilde sürdürdüğünüzde; yukarıda sıralandırdığım dört koldan yabancı dil öğrenme gereksinimini sağlamış olursunuz. Bu sayede bir dili her yönden kusursuz bir şekilde öğrenmiş olursunuz.

Fakat "süreklilik" son derece önemli bir konudur. Eğer Almanca öğrenmek istiyorum diyorsanız, öğrenme sürecini aksatmadan sürdürmeniz gerekiyor. 

İster bir eğitim kurumunda bu dili öğreniyor olun, isterseniz de evde kendi kendinize öğreniyor olun; eğer süreklilik sağlamazsanız öğreniminiz sekteye uğrar, çok yavaşlar, durma noktasına gelir hatta bir süre sonra ise gerilemeye başlar. Çünkü yabancı dil, tekrar edilmediğinde unutulmaya başlanan bir şeydir.

Akkusativ alan fiiller

Almanca akkusativ alan fiiller ve edatları bilmek, hem cümle kurarken hem de kurulmuş bir cümleyi Türkçeye çevirirken işinize yarayacaktır.


Almanca akkusativ alan fiiller

Aşağıda bu fiillerin listesini bulabilirsiniz.

besuchen : ziyaret etmek
vergessen : unutmak
betreten : girmek
besteigen : tırmanmak
haben : sahip olmak
fragen : sormak
sehen : görmek
treffen : rastlamak
hören : dinlemek
lernen : öğrenmek
kennen : tanımak
loben : övmek
essen : yemek
nehmen : almak
machen : yapmak
schliessen : kapatmak
möchten : istemek
wiederholen : tekrarlamak
küssen : öpmek
zeigen : göstermek
rufen : çağırmak
anrufen : aramak
suchen : aramak
finden : bulmak
kaufen : satın almak
grüssen : selamlamak
tragen : taşımak
öffnen : açmak
verlieren : kaybetmek
gewinnen : kazanmak
lieben : sevmek

Almancada fiillerin çoğu i haline dönüştürücü etkiye sahiptir. Bu nedenle bu fiilleri öğrenmek yerine dativ alan fiiller listesindeki fiilleri öğrenmek daha mantıklıdır çünkü dativ alanlar dışındaki diğer tüm fiiller akkusativ alır (yapar).

Bu fiiller ilgili bilmeniz gereken en önemli şey şu dur; eğer cümlenin yüklemi akkusativ alan fiillerden birisiyse; bu, cümledeki tüm isim türünden kelimelerin akkusativ hale dönüşeceği anlamına gelmez. 

Eğer fiil, kullanıldığı cümledeki isim türünden kelimeyi doğrudan etkiliyorsa dönüşüm meydana gelir eğer doğrudan etkileme durumu söz konusu değilse, dönüşüm gerçekleşmez.

Bu durumu, örnek ile daha net anlayalım.

Fiilimiz "sehen", isim türünden kelimemiz ise“der Tisch” olsun. Bu kelimeleri kullanarak, cümle kuralım;

Ich sehe den Tisch.
(Masayı görüyorum.)

Şimdi bu cümlede şuna dikkat ediyoruz; der > den olmuş, yani dönüşüm gerçekleşmiş. Peki neden? Bunun cevabı için fiile bakıyoruz. Fiil, akkusativ alan fiiller listesinde yer alan fiillerden birisi ve de der Tisch kelimesine doğrudan etki etmiş. İşte bu yüzden dönüşüm meydana gelmiş.

Başka bir örnek;

Der Tisch ist da wo jeder sehen kann.
(Masa, herkesin görebileceği bir yerdedir.)

Bu cümlede ise sehen fiili, der Tisch kelimesini etkilemediği için, kelime yalın halde kalmıştır.

Sonuç olarak; bir cümleyi Türkçeye çevirirken ya da genel olarak incelerken, o cümlede geçen isim soylu kelimenin durumunu, kullanılan fiilin etkileyip etkilememe durumunu göz önünde bulundurmak gerekiyor.

26 Kasım 2021 Cuma

Almanca Tanışma Cümleleri

Almanca tanışma cümleleri örnekleri ile birlikte aşağıda bulabilirsiniz.

Almanca tanışma cümleleri

Almanca Selamlaşma Cümleleri

Almanca tanışma cümleleri denildiği zaman öncelikle selamlaşma cümleleri kast edilir çünkü Almanyaya gidecek olsanız ya da oradaysanız, size en çok lazım olacak cümleler selamlaşma cümleleridir.

Aşağıda bu cümleleri açıklamalı bir şekilde hazırladım.

Hallo, wie geht’s dir?
halo vi gehts diya
(Merhaba, nasılsın?)

Es gehts mir gut
es gehts miya guut
(İyiyim)

Bu cümleler ne zaman kullanılır;
  1. Hemen her gün görüştüğünüz birisini selamlamak için 
  2. Tanımadığınız ama tanışmak istediğiniz birisiyle iletişime geçmek için
  3. Her türlü ortamda, birisiyle konuşmaya bir giriş yapmak için
Hallo! (Merhaba)

Ortam neresi olursa olsun, biriyle tanışmadan, iletişim kurmadan önce ona “merhaba” demeniz gerekiyor tabii ki. Bunu halo diyerek yapıyoruz. Ardından, aşağıdaki durum sorularından birini kullanabilirsiniz;

Wie geht’s dir?
(nasılsın - nasıl gidiyor?)

Bu cümle hem “nasılsın” hem de “nasıl gidiyor” anlamında kullanılabilmektedir.

Vie gehts diya cümlesinin bir diğer alternatifi ise vas is los cümlesidir.

Was ist los?
(naber?)

Dilerseniz yukarıdaki cümleyi de kullanabilirsiniz ama bu cümle daha çok sık sık görüştüğün bir kişiyle kullanabileceğin bir cümledir. İlk kez tanışmakta olduğun birisine karşı kullanman pek uygun düşmeyecektir.

Wie gehts dir ile Wie gehen Sie arasındaki fark


“Wie geht’s dir” cümlesinin resmiyet versiyonu (devlet kurumunda, samimiyetin yeteri kadar olmadığı kişilerde, ortamlarda ve de saygı belirtmek için vs.) “Wie gehen Sie?” cümlesidir. Bu cümle sohbeti başlamak adına kullanılan ilk cümledir.

Es gehts mir gut
(İyiyim)

Birinci cümleyi sorduğunuz kişi büyük ihtimalle yukarıdaki cevabı verecektir. Bu cevabı verdikten sonra, size de büyük ihtimalle nasıl olduğunuzu soracaktır. Siz de “iyiyim” cevabı vermek içim “es gehts mir gut” cümlesini kullanabilirsiniz.

Almanca İsim sorma, İsim söyleme cümleleri

Almanca tanışma cümleleri arasında en önemli cümleler isim sorma ve isim söyleme cümleleridir.

Bir ortamda, bir kişiye adını sormak için vi hayzın zi (kibar, saygı, resmiyet) ya da vi hayst du (samimi bir şekilde) cümlelerinden birisini kullanabilirsiniz.

Yani Almanca isim sormak için kullanabileceğiniz iki cümle var.

1. Wie heissen Sie?
(Adınız nedir?)

Bu soru, karşınızdaki kişi ile resmi bir iletişim kuruyorsanız, tercih etmeniz gereken bir soru şeklidir. Örneğin bir iş görüşmesinde ya da bir kamu kurumunda iletişim kurarken kullanmanız çok daha uygundur.

2. Wie heisst du?
(Adın nedir?)

“vi hayst du” şeklinde okunur. Eğer samimi olduğunuz biriyse yani resmi bir ortam, konuşma vs. amacı yoksa bu şekilde o kişinin adını sorabilirsiniz.

Bu cümle size de soruluyor ya da sorulmuş olabilir. Size sorulmuşsa ya da siz başkasına sorduysanız, %99 ihtimalle aşağıdaki şekilde bir cevap alacaksınız.

Mein name ist ...
mayn name ist ...
(Benim adım ...)

Buradaki üç noktalı yere isim gelir.

Karşınızdaki insanı tanımaya başlamak için sorabileceğiniz en mantıklı soru, adının ne olduğudur. Bu sayede, o kişinin adını öğrenerek direkt olarak adıyla ya da bay/bayan sıfatını kullanarak kendisine seslenmemiz mümkün olur.

Özellikle de yeni bir iş ya da okul ortamındaysanız, güleryüzlü davranmalı, o an müsait olan kişilerle selamlaşarak, adlarını öğrenmelisiniz. Aynı şekilde, onlar sormasa bile siz adınızı söylemelisiniz.

Almancada, adınızı söylemek için kullanabileceğiniz ih hayz ... ya da ih hayse şeklinde telaffuz edilen, başka bir diğer cümle kalıbı da vardır.

Ich heisse ____
Ben ____ olarak adlandırılırım

Ich heisse Fatma
Ben, Fatma olarak adlandırılırım

Mein name ist ... cümlesi ile Ich heisse ... cümleleri arasında anlam bakımından bir fark yoktur. Her ikisi de aynı anlamı verir ve her ikisi de sıkça kullanılır. Bu cümleler arasındaki fark, sadece yapısaldır ama bu yazıda dilbilgisi konularına girmediğim için aradaki yapısal farktan bahsetmeyeceğim. Siz sadece, bu cümleler arasındaki farkın anlam olarak değil; yapı olarak olduğunu bilin, bu yazıda yeterlidir.

Almanca Nerelisin, Nereli olduğunu sormak, nereli olduğunuzu söylemek

Almanca nerelisin, nereli olduğunu sormak ve de Almanca nereli olduğunuzu söylemek için kullanabileceğiniz cümleler

Woher kommst du?
vohe komst du
(Nerelisin?)

Ich komme aus Berlin.
ih kom aus berlin
(Ben Berlinliyim)

Büyüdüğünüz ülkeyi, şehri, mahalleyi ya da nereyi istiyorsanız bu cümleyi kullanarak yapabilirsiniz. Kendinizi nereli olarak tanımlıyorsanız o yeri söyleyebilirsiniz. Kimliğinizde yazan yeri söylemek zorunda değilsiniz.

Ich komme aus Turkei.
(Ben Türkiyeliyim.)

Ich komme aus Mexico.
(Ben Meksikalıyım.)

Almanca nerede yaşadığını sormak, söylemek

Almanca tanışma cümleleri arasında nerede yaşadığınız sorma cümleleri ya da yaşadığın yeri söyleme cümleleri de vardır.

Bu cümleler "wohnen" (ikamet etmek) kelimesi kullanılarak yapılır.

Ich (ben) için "wohne" (voğne),
Du (sen) için "wohnst" (voğnst) şeklini alır.

Buna göre;

wo wohnst du?
(nerede yaşıyorsun?)

Ich wohne in Berlin.
(Berlinde yaşıyorum.)

Gördüğünüz gibi, ilk cümlede "sen" kişisine sorduğumuz için "wohnst", ikinci cümlede ise "ben" kişisi olduğu için "wohne" şeklinde kullanılmıştır.

Almanca meslek sormak, mesleğinizi söylemek

Almanca meslek nasıl sorulur ve mesleğinizi nasıl söyleyebilirsiniz? İşte bunun iki farklı yöntemi var.

1. Was ist dein beruf?
vas ist dayn beğuf
(Mesleğiniz nedir?)

Bu soruya iki şekilde cevap verilebilir;

Mein beruf ist ...
(Benim mesleğim ...)

Ich bin ....)
(Ben ... yım .)

Yukarıdaki boşluğa mesleğin adını yerleştirip de, mesleğinizin ne olduğunu Almanca söylemeniz mümkün.

Almanca meslek sormak için aşağıdaki cümle de kullanılabilir;

Womit verdienst du dein Geld?
(Paranızı nasıl kazanıyorsunuz?)

Tabii bu soruya cevap vermek için, yapılan işi biraz anlatmak gerekiyor.

Ich verdiene mein Geld damit, Leuten Englisch beizubringen.
İnsanlara İngilizce öğreterek geçimimi sağlıyorum.

Almanca Hobilerini sormak, hobilerinizi söylemek


Was sind deine Hobbies?
Hobilerin neler?

Meine Hobbys sind Sport machen, Videospiele spielen, Touren in meiner Stadt machen und in andere Länder reisen.
Hobilerim spor yapmak, video oyunları oynamak, şehrimde tur atmak ve başka ülkelere seyahat etmek.
was machst du generell gerne?
genel olarak ne yapmaktan hoşlanırsın

Ich spiele gerne Videospiele, esse Kuchen, schaue gute Filme, schlafe mit meiner Katze.
Video oyunları oynamayı, pasta yemeyi, güzel filmler izlemeyi, kedimle uyumayı severim.
magst du Sport?
spordan hoşlanır mısın?

Ja, ich mache gerne Sport.
Evet, spor yapmayı severim.
gehst du nachts aus?
geceleri dışarı çıkar mısın

Ich gehe oft nachts aus, um Sterne am Himmel zu beobachten.
Geceleri gökyüzündeki yıldızları izlemek için sık sık dışarı çıkarım.
gehst du gerne im wald spazieren?
ormanda yürümeyi sever misin

Wenn jemand bei mir ist, ja, ich gehe gerne im Wald spazieren.
Yanımda biri varsa evet ormanda yürümeyi severim.

Almanca tanışma cümleleri soru cevap şeklinde yapmaya çalıştım. Umarım size fayda sağlamıştır. Bu cümleleri boş bir zamanımda daha arttıracağım ama şimdilik bu kadar.

3 Eylül 2021 Cuma

Almanca temel basit cümleler (açıklamalı)

Almanca temel basit cümleler sayesinde daha hızlı bir şekilde Almanca öğrenebilirsiniz. Üstelik bu cümleler gündelik hayatta oldukça fazla kullanılmaktadır. 

Almanca temel basit cümleler


Hallo, was ist los?
(Merhaba, naber?)

Bu cümle markette, sokakta, evde hemen her yerde kullanılabilir. Tanıdığınız birisini gördüğünüz zaman selam vermek, hal hatır sormak amacıyla bu cümleyi kullanabilirsiniz.

Okula gittiğinizde okuldaki arkadaşlarınıza, işe gittiğinizde iş arkadaşlarınıza bu cümleyi kurabilirsiniz. Az biraz samimi olduğunuz kim varsa bu cümleyi o kişiye karşı kullanabilirsiniz.

Wie gehts?
(Nasıl gidiyor?)

Yukarıdaki cümle ile kıyaslama yaptığımızda, bu cümlenin biraz daha sorgulayıcı yani detaycı bir cümle olduğunu fark ediyoruz.

İlk cümlede sadece “naber?” diye sormuştuk ama bu cümlede ise belirli bir iş, uğraş ya da konu hakkında daha fazla bilgi talep edici bir soru soruyoruz.

“Wie gehts?” (Nasıl gidiyor?) şeklinde sorduğumuzda, karşımızdaki kişi bize sadece “gut” (iyi) ya da “soso” (idare eder - eh işte) gibi kısa cevaplar vermek yerine muhtemelen birkaç kelimeden oluşan daha uzun cevaplar verecektir.

Mesela bir market çalışanına “wie gehts” diye sorduğunuzda, muhtemelen markette işlerin nasıl gittiğini sorduğunuzu düşünecek ve bu doğrultuda yaptığı iş ile ilgili uzun bir durum analizi cümleleri kuracaktır.

Ich heiße x.
(Adım x)

Almanca basit cümleler arasında bu cümle en temel cümlelerden birisidir. Okullarda Almanca derslerinde öğretilen ilk tanışma cümleleri arasındadır.

Bu cümlenin başka bir versiyonu da var. O da şu şekildedir;

Mein name ist x
(Benim adım x’tir.)

Her iki cümle de aynı anlama ve işlevselliğe sahiptir. Her ikisi de oldukça sık kullanılır. Kısacası, adınızı Almanca söylemek için bu cümlelerden herhangi bir tanesini kullanabilirsiniz. Yapmanız gereken tek şey “x” yazan yere adınızı yerleştirmek.

Ah so!
(He tamam! - Aa öyle mi!)

Almanyadan gelen Türklerin en sık kullandığı ünlem cümlelerinden birisi olan “ah so!”, anlaşılan ya da kabul edilen bir durumun anlaşıldığını ya da kabul edildiğini vurgulamak için kullanılır.

Örnek:

Açelya: Bugün günlerden Pazartesi.
Melis: Ah so!

Bu diyaloğu incelediğimizde Melisin “ah so!” şeklinde bir ünlem ifadesi kullandığını görüyoruz. Buradan anlıyoruz ki Melis o günü ya başka bir gün zannetti ya da günleri karıştırdı vs. ama sonuç olarak o günün Pazartesi olduğunu öğrendi ve öğrendiğini vurgulamak için “ah so!” (hee tamam!) ifadesini kullandı.

Warum denkst du so?
(Neden öyle düşünüyorsun?)

Üst düzey bir Almanca seviyesine sahip olmasanız bile sohbet ettiğiniz bir kişinin bir konuda neden o şekilde düşündüğünü sorgulamak için kullanabileceğiniz son derece basit bir soru cümlesi.

Bu soru cümlesinde “denkst” kelimesine dikkatinizi çekmek istiyorum. Almancada “düşünmek ya da sanmak ile ilgili kurulan tüm cümlelerde bu kelimeyi görebilirsiniz. Çünkü “denken” kelimesinin Türkçe karşılığı “anlamak, sanmak” şeklindedir.

Buna göre birkaç Almanca basit cümleler inceleyelim;

Ich denke.
(Düşünüyorum)
(Sanıyorum)

Bir önceki cümlede “denkst” şeklinde kullanılan kelimenin bu cümlede ise “denke” şekline dönüştüğünü görmekteyiz. Bu durumun sebebini “fiil” türünden olan kelimelerin, kişilere göre değişim göstermesinden kaynaklanmaktadır. Bu aslında uzun ve kafa karıştırıcı bir konu. 

Bu durum, “dilbilgisi kuralları” ile alaklı bir konu olduğundan, bu konuyu başka bir yazıda ayrıntılı bir şekilde ele alacağım ancak şunu söyleyeyim ki Türkçede nasıl ki “anlamak” kelimesi kişilere göre “anlarım, anlarsın…” şeklinde değişkenlik gösteriyorsa, Almancada da aynı durum söz konusudur.

Ich denke so.
(Öyle düşünüyorum.)
(Öyle sanıyorum.)

Gördüğünüz gibi, bir önceki cümleye sadece “so” (öyle) kelimesini ekledik. Bu sayede daha kapsamlı bir anlam elde ettik.

Bu arada “so” kelimesinden bahsetmek istiyorum. “so” kelimesinin geçtiği bir çok Almanca temel cümleler görebilirsiniz. Mesela bu yazıda ele aldığımız “ah so!” ifadesinde de “so” kelimesi geçiyordu.

“so” kelimesinin farklı kullanımları var. Aşağıdaki gibi;

so süß!
(çok tatlı!)

so heiß
(o kadar sıcak ki!)

Gördüğünüz gibi “so” kelimesi birçok anlamda kullanılabilmektedir. En yaygın kullandığı anlamlar ise “öyle, o kadar, çok” anlamlarıdır.

Du denkst so.
(Öyle düşünüyorsun.)

Az önce “Ich denke so” (öyle düşünüyorum) şeklinde bir cümle kurmuştuk. Bu cümle ile o cümle arasındaki tek fark kişi farkıdır.

“Ich” ile başlayan cümlelerde kişi 1. kişidir (ben), “du” ile başlayan cümlelerde ise kişi 2. kişidir (sen) ve daha önce de belirttiğim gibi; Türkçe karşılığı -mek, -mak ile biten kelimeler, cümle içerisinde kişilere göre değişmektedirler. Bu yüzden dolayı “Ich” ile başlayan cümlede “denke”, “du” ile başlayan cümlede “denkst” olmuştur.

Yukarıdaki Almanca basit cümleler için “denken” (düşünmek, sanmak) fiilini kullandık. Şimdi dilerseniz başka bir “-mek, -mak” kelimesi ile Almanca temel cümleler kuralım.

Bu defa kelimemiz “möchten” (istemek) olsun.

Ich möchte..
( istiyorum.)

Du möchtest.)
( istiyorsun.)

Yukarıdaki iki cümleye bakın. Fark ettiniz mi “Ich” ile başlayan cümlede “möchten” kelimesi “möchte” şeklini almış, “du” ile başlayan cümlede ise “möchtest” şeklini almıştır. Tıpkı “denken” kelimesi ile kurduğumuz cümleler gibi!

Şimdi, Türkçede “-mek, -mak” ile biten kelimelerin - ki bu kelimelere fiil denir - Almancadaki kullanım mantığını anladığınızı düşünüyorum.

Şimdi de “schlafen” (uyumak) ile ilgili cümleler kuralım.

Ich schlafe viel.
(Çok uyurum.)

Du schlafst viel.
(Çok uyursun.)

Gördüğünüz gibi aynı mantık ile cümlelerimizi kurmuş olduk.

Şimdi başka bir cümle tipini ele alalım.

Das ist ein Auto.
(Bu bir arabadır.)

Almancada “bu … dır” şeklinde cümleler kurabilmek için bu temel cümle kalıbını kullanırız. 

Das ist ein …
(Bu bir … dır)

Das ist ein problem.
(Bu bir problemdir.)

Das ist ein frau.
(Bu bir kadındır.)

Oldukça basit bir cümle yapısı. Kolayca aklınızda tutabilirsiniz. Sadece birkaç kere kullanmanız yeterli olacaktır. Çevrenizdeki eşyaları bu cümle kalıbını kullanarak söyleyin. Böylece aklınızda kalacaktır ve tüm gün boyunca kullanabileceğiniz bir cümle yapısıdır.

Es freut mich, Sie kennen zu lernen.
(Tanıştığımıza memnun oldum.)

Woher kommst du?
(Nerelisin? - Nereden geliyorsun?)

Bu cümle iki anlamda kullanılmaktadır. Birinci anlam “nerelisin?”, ikinci anlam “nereden geliyorsundur?”. Eğer birisiyle tanışma aşamasındaysanız ve size bu soruyu sorduysa muhtemelen birinci anlamda soruyordur.

Ama mesela evden işe gittiyseniz ve işe biraz geç geldiyseniz. Oradaki kişiler size bu soruyu soruyorsa büyük ihtimalle ikinci anlamda soruyorlardır.

Yani duruma göre hangi anlamda bu soruyu sorduklarını çok rahat anlayabilirsiniz.

Eğer “nereli” olduğunuzu soruyorlarsa cevabınızı “ich bin aus…” cümlesini kullanarak vermelisiniz.

Ich bin aus Spanien.
(İspanyalıyım.)

Eğer “nereden geliyorsun” anlamında soruyorlarsa aşağıdaki cümleyi kullanmalısınız.

Ich komme aus dem Hause.
(Evden geliyorum.)

Gördüğünüz gibi ikinci cümle yapısında “kommen” (gelmek) fiilini kullandık.

Was ist Ihre Aufgabe?
(Ne iş yaparsın?)

Bu sorunun başka versiyonu da aşağıdaki gibidir;

Was ist dein beruf?
(Mesleğin nedir?)

Bu soruya “Ich bin arbeitloss” (işsizim) diyerek cevap verebilir ya da çalışıyorsanız aşağıdaki gibi bir cümle kurabilirsiniz;

Ich arbeite in einer firma.
(Bir firmada çalışıyorum.)

Bu cümle biraz daha ayrıntılı inceleyelim. Böylece yapısını da daha net bir şekilde anlamış olacağız.
arbeten (çalışmak)
arbeite (çalışıyorum)
Ich arbeite (ben çalışıyorum)
in einer firma (bir firmada)

Was machst du gerne in deiner freizeit?
(Boş zamanlarında ne yapmaktan hoşlanırsın?)

In meiner Freizeit lese ich gerne buch.
(Boş zamanlarımda kitap okumaktan hoşlanırım.)

“freizeit” (boşzaman) kelimesi “frei” (boş, özgür) ile “zeit” (zaman) kelimelerinin birleşiminden oluşmuş bir kelimedir.

in freizeit 
(boş zamanda)

meiner freizet 
(boş zamanım)

in meiner freizet
(boş zamanımda)

lesen (okumak)
Ich lese (okurum)
Du liest (okursun)

Ich lese buch
(kitap okurum)

Was ist Ihre Telefonnummer?
(Telefon numaranız nedir?)

ya da “senli - benli hitabet” için aşağıdaki cümleyi kullanabilirsiniz;

Was ist deine Telefonnummer?
(Telefon numaran nedir?)

İlk cümle; yeteri kadar samimiyetin olmaması durumunda ve/veya resmi bir şekilde iletişim kurulurken kullanılır. İkinci cümlesi ise belli bir seviyede samimiyetin sağlanması durumunda kullanılır.

Kann ich kommen?
(Gelebilir miyim?)

Bu cümledeki “gelebilir miyim?” sorusu “izin almak” amacıyla sorulmuş bir soru değildir. Bu soru “gelebilmeyi başarabilir miyim acaba?” anlamında kullanılmış bir sorudur.

“kann, kannst, kannt” kelimelerini gördüğünüz her cümlede bu anlam aklınıza gelmelidir.

Kann ich nach Berlin gehen?
(Berlin’e gidebilir miyim?)

Mesela bu soruda kast edilen şey, kişinin Berline gidebilmesine engel olabilecek şeylerdir. Bu şeyler hava yol şartları ya da kişisel durumlar vs. olabilir. Sonuç olarak kişi kendi kendine tereddüt ediyor “acaba gidebilir miyim?” anlamında bu soruyu soruyor.

İzin almak amacıyla kurulan cümlelerde “kann” değil “darf” kullanılır.

Örnekler;

Kann ich gehen?
(gidebilir miyim?)

Bu cümlede, “gitmek” eyleminin yapılabilirliği konusunda bir endişe - belirsizlik durumu söz konusudur.

Darf ich gehen?
(gidebilir miyim?)

Bu cümlede ise “gitmek” eyleminin yapılabilirliğinde bir sorun yoktur ama birisi ya da birileri tarafından izin verilmesi gerekmektedir.

Haben Sie Facebook?
(Facebook'unuz var mı?)

(Hast du Facebook?)
(Facebookun var mı?)

Bu sorularda “haben, hast” fiili “sahip olmak” anlamında kullanılmaktadır. Almanca basit cümleler kurmak için bu fiili kullanabilirsiniz. Birisine bir şeye sahip olup olmadığını sorabilirsiniz.

Örnekler;

Hast du ein auto?
(Bir araban var mı?)

Ja, Ich habe ein auto.
(Evet, bir arabam var.)

Hast du ein bischen zeit?
(Birazcık zamanın var mı?)

Nein, Ich habe kein zeit.
(Hayır, zamanım yok.)

ya da

Ja, Ich habe zeit für dich.
(Evet, senin için zamanım var.)

Hast du Instagram?
(Instagramın var mı?)

Vielen Dank.
(Çok teşekkürler.)

Es ist mir egal.
(Umrumda değil.)

Es ist wichtig für mich
(O benim için önemlidir)

Das ist mir wichtig.
(Bu benim için önemlidir.)

Es tut mir leid.
(Üzgünüm.)

Was denken Sie?
(Ne düşünüyorsun?)

Was denkst du darüber?
(Bu konu hakkında ne düşünüyorsun?)

Hört sich gut an.
(Kulağa iyi geliyor.)

Diese idee hört sich gut an.
(Bu fikir kulağa iyi geliyor.)

Ich lerne Deutsch.
(Almanca öğreniyorum.)

Lerne Ich Deutsch?
(Almanca öğreniyor muyum?)

Lernst du Deutsch?
(Almanca öğreniyor musun?)

Ich verstehe nicht.
(Anlamıyorum.)

Ich verstehe nicht was du meinst.
(Ne demek istediğini anlamadım.)

ich verstehe nichts.
(Hiçbirşey anlamıyorum.)

Ich verstehe dich ein bisschen.
(Seni birazcık anlıyorum.)

Könntest du das bitte wiederholen?
Lütfen tekrar edebilir misiniz?

Könnten Sie bitte langsamer sprechen?
Lütfen daha yavaş konuşur musunuz?

Das hilft sehr.
Bu çok yardımcı olur.

Was bedeutet es?
O ne demek?

Was bedeutet x?
X ne demek?

Was meinen Sie?
Ne demek istiyorsunuz?

Kannst du mir helfen?
Bana yardımcı olabilir misiniz?

Ich suche nach…
Bakıyorum…

Ich suche nach einer Anstellung
(bir iş arıyorum.)

Wie viel kostet das/das?
(Bunun fiyatı nedir?)

Almanca temel basit cümleler şimdilik bu kadar ama bu konuyu sürekli güncelleyeceğim. Eğer konu ile ilgili sorularınız olursa aşağıdaki yorum kısmından sorabilirsiniz.

21 Mart 2021 Pazar

Almanca soru cümlesi kurma

Almanca soru cümlesi kurma işlemini temelde iki farklı şekilde yapabiliriz. Birinci yöntem soru kelimesi kullanarak, ikinci yöntem ise fiil kullanarak. Şimdi bu iki yöntemi ele alalım.

1. Soru kelimesi kullanarak soru cümlesi kurmak


Aşağıdaki soru kelimelerini kullanarak soru sorabiliriz;

Wo (Nerede)
Woher (Nereden)
Wohin (Nereye)
Wann (Ne zaman)
Was (Ne)
Wer (Kim)
Wie (Nasıl)
Warum (Neden)

Bu soru kelimelerini kullanarak çeşitli sorular sorabiliriz.
Mesela aşağıdaki sorum cümleleri oldukça fazla kullanılır.

Wie heißt du?
(Nasıl adlandırılırsın?)

Woher kommst du?
(Nereden geliyorsun?)

Wo wohnst du?
(Nerede yaşıyorsun?)

Wie geht es dir?
(Nasıl gidiyor?)

Yukarıdaki cümlelerde soru kelimeleri fiil türünden kelimeler ile birleşerek soru oluşturmuştur. Aynı şekilde soracağımız duruma bağlı olarak soru kelimesi sıfat/zarf türünden bir kelime ile de birlikte kullanılabilir.

Örnekler;

Wie viel kostet das?
(Bunun ederi nedir?)

Wie lange schläfst du?
(Ne kadar uyursun?)

Wie lang sind deine Haare?
(Saçların ne kadar uzun?)

Sonuç olarak bu birinci yöntemdeki gibi cümleler kuracaksanız uymanız gereken formül aşağıdaki gibi olmalı;

soru kelimesi + fiil/sıfat + diğer öğeler + özne

2. Fiil kullanarak Almanca soru sormak

Soru kelimesi kullanmak yerine fiil kullanarak da soru sorabilirsiniz. Bu durumda cümle soru kelimesi ile değil, fiil ile başlar.

Kannst du mir geben das?
(Bunu bana verebilir misin?)

Würdest du mit mir sprechen bitte?
(Benimle konuşurmusunuz lütfen?)

Trinkst du kola?
(Kola içer misin?)

Gördüğünüz gibi ikinci tarz soru cümleleri hep fiil ile başlıyor. Bu bahsettiğimiz ikinci yöntem genellikle yardımcı fiil kullanılarak yapılır ancak duruma göre yardımcı fiil kullanmadan da soru sorabiliriz.

Örneğin geçmiş zaman ile ilgili bir soru cümlesi kurmak istediğimizde, geçmiş zamanlı bir cümle kurabilmek için “haben” fiilini yardımcı fiil olarak kullanmamız gerekir.

Buna göre; “hast du geschlafen?” (uyudun mu?) şeklinde bir soruyu “haben” fiilini yardımcı fiil olarak kullanarak sorarız.

Aynı şekilde “haben” fiilini ana fiil olarak da kullanarak bir soru cümlesi kurabiliriz. 
Mesela “hast du Auto?” (araban var mı?)

Buradan şunu anlamamız gerekiyor; kurulan soru cümlesi, kurulduğu zamana göre eğer yardımcı fiil kullanımı gerektiriyorsa bu durumda cümle o yardımcı fiil ile başlar ve ana fiil ile sona erer.

Eğer kullanılması gereken bir yardımcı fiil yoksa cümle direkt olarak ana fiil ile başlar (ki bu fiilin de cümlenin öznesine göre çekimlenmiş halde olması gerekir) ve diğer öğeler yerleştirilerek, cümlenin sonuna özne (isim ya da zamir) yerleştirilerek cümle oluşturulur.

Almanca öğrenmeye nereden nasıl başlanır

Almanca öğrenmek istiyorsunuz ama nereden nasıl başlayacağınızı bilmiyorsanız tüm tecrübelerim ve de Almanca öğretmeni olarak size yol göstermek istiyorum.

Öncelikle olarak kelimeleri tanımak ile başlamanızı öneririm. Kelimeler günümüzde iletişim kurmak için kullandığımız anlamlı ses parçalarıdır. 

Kelimeler türlere ayrılır. 
Buna göre;

- Hareket, oluş ifade eden kelimelere “fiil”,
- Varlıkları adlandıran kelimelere “isim”,
- Varlıkların sahip olduğu özellikleri ifade eden kelimelere “sıfat”
- Tek başına bir anlam ifade etmeyen ancak diğer kelimeler ile birlikte kullanılarak, o kelimeleri anlam ve yapı bakımından birbiri ile uyumlu olmasını sağlayan kelimelere de “edat” türünden kelimeler denir.

Kelime türlerini bilmek, Almanca öğrenmek için atılacak ilk adım olmalıdır. Bu sayede hangi kelime ne zaman kullanılır, nasıl kullanılır bilmiş olursunuz.

Kelime türlerini biliyor olmanız aynı zamanda Almanca dilbilgisi kurallarını öğrenebilmeniz açısından da önem teşkil eder. Çünkü dilbilgisi kuralları tamamen kelimelerin türleri ile alakalıdır.

Sonuç olarak nasıl ki matematiğin temel konuları varsa ve bu temel konuları bilmeden matematiğin ilerleyen konuları hiç ya da tam olarak öğrenilemiyorsa aynı durum Almanca öğrenme süreci için de geçerlidir.

Almanca öğrenmek isteyen birisi eğer kelime türlerini, kelime yapısını bilmiyorsa dilbilgisi kurallarını da öğrenemez ya da öğrense bile eksik öğrenir. Bu yüzden dolayı da sorunlar yaşar.

Kelime türleri öğrendildikten sonra ise her bir kelime türüne göre en çok kullanılan kelimeler ve bu kelimelerin genellikle kullanıldıkları cümle tipleri öğrenilmelidir. Bu sayede cümle kurmak için ilk adım atılmış olur.

Bilinmesi gereken önemli bir konu ise cümle kurarken öğeler nasıl sıralandırılır, cümle çeşitleri nelerdir, cümle çeşitlerine göre öğelerin sıralaması nasıl olur tüm bu ayrıntılar öğrenildiğinde gerisi zaten gelecektir.

Sonuç olarak eğer doğru bir şekilde Almanca öğrenme süreci ilerletilirse, sadece birkaç ay içerisinde Almanca konuşmak mümkündür ancak kişi öğrenme sürecine yanlış bir şekilde girmişse ve yanlış bir şekilde öğrenmeye çalışıyorsa oldukça fazla zaman kaybeder.

Dilbilgisi kuralları öğrenilmeden sadece cümle ya da kelime ezberleme mantığı ile Almanca ya da başka bir dil öğrenilmez. En çok kullanılan cümleleri ya da kelimeleri ezberlediğinizde o dili öğrenmiş olmazsınız fakat ezberlediğiniz cümleler ya da kelimeler tabii ki işinize yarar.

Kelime ezber çalışması da oldukça önemlidir fakat daha da önemlisi ise ezberlediğiniz kelimeleri kullanabilmeniz ve bu kelimeler ile cümleler kurabilmenizdir. İşte bunu yapabilmeniz için de cümle çeşitleri nelerdir, çeşitlerine göre yapıları nasıldır ve dilbilgisi kuralları nelerdir bilmeniz gerekir.

Almanca artikelleri neden öğrenmemiz gerekiyor?

Almanca öğrenmek aşamasında bizi en çok zorlayan konulardan birisi artikellerdir. Hatta sokakta, etrafta Almanca hakkında az çok bilgi sahibi olan kişilerin de en çok artikellerden yakındığını duyabiliyoruz.

Peki artikel nedir ve bu artikeller neden önemlidir? Eğer artikelleri öğrenmezsek ya da bilmezsek, Almanyada hayatımız çok mu zor olur?

İşte bu tarz sorulara net bir cevap için önce artikel nedir bunu bilmemiz gerekiyor. Öncelikle kelime türlerinden başlamamız lazım.

Kelimeler yapılarına ve anlamlarına göre farklı türlere ayrılırlar. Başlıca kelime türleri; isim, sıfat, fiil, edat olarak sıralandırılabilir. Artikeller tamamen isim türünden kelimeler ile alakalıdır.

Yani Almancada artikelleri duyduğunuzda, gördüğünüzde aklınıza direkt olarak isim türünden kelimeler gelmelidir. Nitekim artikellerin temel görevi, isim türünden kelimeler ile birlikte kullanılarak, birlikte kullanıldığı ismi belirtmektir.

Artikeller iki ana gruba ayrılır. 

- Birinci grup; tanımlayıcı artikeller (der, die, das); 
- İkinci grup; belirsiz artikeller (ein) şeklindedir.

“İkinci grup” olarak nitelendirdiğimiz belirsiz artikeller Türkçede (bir) ve hemen hemen tüm dillerde bulunur. 

“Birinci grup” olarak ifade ettiğimiz artikeller ise tüm dillerde bulunmaz ama birçok dilde bulunmaktadır. 

Örneğin İngilizcede “the”, İspanyolcada “el, la”, Portekizcede “o, a” şeklinde bulunurlar. Türkçede ise yoktur. 

Almanca’da ise “der, die, das” olmak üzere üç tanedir ancak her ne kadar sayıca “üç” adet olsa da, bağlı bulundukları isim türünden kelimenin kullanım şekline bağlı olarak şekil de değiştirmektedirler.

Örneğin İngilizcede “the” artikelini “car” (araba) kelimesi ile birlikte kullandığımızda, “car” kelimesi “e haline” dönüşse bile “the” şekil değiştirmez.

Örnek; to the car (arabaya)

Ama Almancada ise örneğin “das” ile birlikte kullanılan “Auto” kelimesi “e halinde” (ki buna dativ denir) kullanıldığında, “das” artikeli de şekil değiştirir ve “dem” olur.

Örnek; zu dem Auto (arabaya)

Örnek ifadede gördüğünüz gibi, özellikle de İngilizce ifade ile de karşılaştırdığımızda, “the” artikelinin ismin şekline göre şekil değiştirmediğini ancak Almancada ise şekil değiştirdiğini görmekteyiz.

İşte bu durum, Almanca öğrenme aşamasında artikeller konusunun öğrenilmesini bizim için biraz daha zor kılan detaylardan birisidir.

Sonuç olarak;

Artikelleri bilmezsem ne olur, Almanyada hayatım imkansız mı olur gibi sorulara şöyle cevap verebiliriz;

Artikeller, birlikte kullanıldıkları isim türünden kelimenin “bilinen, belirli” bir şey olduğunu “vurgulamak” içim kullanılır.

Buna göre gündelik hayatta artikelleri kullanmazsak şöyle sorunlar yaşayabiliriz;

Mesela belirli bir kitabı kast ederek yanındaki arkadaşınıza şöyle bir cümle kursanız;

“Schau auf das Buch!”
(kitaba bak!)

Bu cümleyi duyan arkadaşınızın karşısında birden fazla kitap varsa eğer hangisini kastettiğinizi anlayamayabilir ve size aşağıdaki gibi bir soru sorabilir;

Welches Buch?
(hangi kitap?)

Bu soruya cevap verirken de kast ettiğiniz kitabın hangisi olduğunu ifade etmek için yine artikel kullanmak durumunda kalabilirsiniz.

Artikel kullanırsanız;

Schau auf das Buch!
(Kitaba bak!)

Dediğinizde arkadaşınız hangi kitabı kastettiğinizi anlayacaktır çünkü belirli bir kitaptan bahsediyorsunuzdur ve bu kitap muhtemelen arkadaşınızın da bildiği bir kitaptır. İşte bu yüzden size hangi kitap diye sormaz çünkü tahmin eder ya da zaten biliyordur, aklındadır.

26 Şubat 2021 Cuma

Almanca Genitiv (iyelik ekleri, isim tamlaması) Konu Anlatımı

İyelik ekleri, “-nin, -nın” ekleridir. Bu ekler, isim türünden kelimelere eklenir ve sahiplik ifade ederler.

Almanca genitiv, isim tamlaması, iyelik ekleri

Örneğin “Maria” kelimesi isim türünden bir kelimedir. Bu kelimeye “-nın” ekini eklersek “Marianın” şekline dönüşür. Bu sayede sahiplik ifadesi kurabiliriz.

Örnekler;

Marianın kitabı.
Marianın bilgisayarı.

Almancada iyelik ekleri yoktur ama kelimelerin iyelik ifade eden şekilleri vardır. Bu şekle genitiv denir.

Bildiğiniz gibi Almancada isim türünden kelimeler der, die, das artikellerinden birisine sahiptirler. İsim türünden bir kelimeyi genitiv şeklinde kullandığımızda artikeli değişim gösterir.

Buna göre dönüşüm aşağıdaki gibidir;

der - des + s
das - des + s
die - der

Örneğin “Auto” (araba) kelimesi “das” artikeline sahiptir. Bu sebepten dolayı, eğer Almancada “otomobilin” şeklinde bir ifade kullanacaksak, bunun için “das” artikelini “des” şeklinde kullanmalıyız ve “Auto” kelimesine “s” ekini eklemeliyiz.

Buna göre;

das Auto 
(araba)

des Autos
(arabanın)

Gördüğünüz gibi, kural gereği “das” artikeli “des” şekline dönüşmüş ve “Auto” kelimesi de “s” ekini almıştır.

die Farbe des Autos
(arabanın rengi)

Yukarıdaki ifade bir isim tamlamasıdır. İsim tamlaması; aralarında aidiyet yönünden birbiri ile ilgisi olan isim türünden kelimelerin bir araya gelerek, bütün (kelime grubu) oluşturması durumudur.

Şimdi, bu elde ettiğimiz isim tamlaması ile basit bir cümle kuralım;

Die Farbe des Autos ist rot.
(Arabanın rengi kırmızıdır.)

Gördüğünüz gibi; önce isim türünden bir kelime bulduk, sonra o kelimenin genitiv hali ile isim tamlaması oluşturduk ve son olarak da bu tamlama ile bir cümle kurduk.

Almanca genitiv konusu ile ilgili en önemli ayrıntı “die” artikeli ile ilgilidir. Şöyle ki. der ve das artikelleri “des” şekline dönüşüp, bağlı oldukları kelimenin sonuna “s” ekini alırken; “die” artikeli ise “der” şekline dönüşmekte ve “s” ekini almamaktadır.

Bu gibi istisnalar Almancada bolca mevcut ve diğer istisnai durumlarda olduğu gibi, bolca örnek yapmak en iyi yöntemdir.

Buna göre “die Frau” (kadın) kelimesini ele alalım. Bu kelime “die” artikeline sahip olduğundan, genitiv haline “der” şeklinde dönüştürmemiz gerekir.

Bu yüzden: “die Frau”, “der Frau” olur.

Ve bu ifade ile bir isim tamlaması yapacak olursak;

Das Kleid der Frau.
(Kadının kıyafeti.)

Ve bu tamlama ile de bir cümle kuracak olursak;

Das Kleid der Frau ist so schön.
(Kadının kıyafeti çok güzel.)

30 Ocak 2021 Cumartesi

Dativ Konu Anlatımı

Dativ, isim türünden kelimelerin, “e hali”dir.

Burada “isim türünden kelimeler” tanımı aynı zamanda zamirleri de kapsamaktadır. 

Konuyu daha net anlayabilmek için aşağıdaki kavramları bilmelisiniz;

İsim türünden kelimeler : Varlıkları adlandıran kelimeler, isim türünden kelimelerdir. Almancada bu kelimeler cinsiyetlere ayrılırlar ve dahil oldukları cinsiyete göre der, die, das artikellerinden birisine sahip olurlar.

Kişi zamirleri : Şahısların isimleri yerine kullanılan kelimelere kişi ya da şahıs zamirleri denir. Örneğin Maria adında bir kişi için cümle kurarken, Maria adını kullanmak yerine “O” kelimesini kullandığımızda, “O” kelimesi kişi zamir içini olur.

Sonuç olarak dativ yani e hali; hem isim türünden kelimeler hem de şahıs zamirleri ile ilgilidir.

Tıpkı akkusativ konu anlatımında ele aldığımız gibi, dativ konu anlatımında da aynı sebeplerden dolayı dönüşüm gerçekleşmektedir.

İsim türünden bir kelimenin dativ hale dönüşüm geçirmesine neden olabilecek iki durum vardır.

1. Dativ alan fiiller ile birlikte kullanımı

Almancada herhangi bir isim türünden kelimeyi, cümle içerisinde kullandığınızda eğer o cümlenin fiili dativ alan fiillerden birisi ise ve de fiil, o isim türünden kelimeyi direkt olarak etkiliyorsa, bu durumda o isim türünden kelime dativ hale dönüşür.

Basit bir örnek verelim.

Ich gratuliere der Frau.
(Kadını tebrik ediyorum.)

Yukarıdaki cümlede “gratuileren” (tebrik etmek) fiili, dativ yapan bir fiildir. Bu, şu anlama gelir; eğer siz bu fiili kullanırsanız ve bu fiil cümle içerisinde direkt olarak isim türünden bir kelimeye (veya şahıs zamirine) etki ederse, bu durumda etki ettiği kelime e haline yani dativ haline dönüşür.

Bu sebepten dolayı “die Frau” (kadın) kelimesi, dativ hale dönüşerek “der Frau” (kadını) olmuştur.

Almancada fiillerin oldukça az bir kısmı dativ alan fiillerdir. Bu sebepten dolayı bu fiilleri öğrenmek zor değildir. Sadece birkaç gününüzü ayırmanız yeterli olacaktır. Sayıca az olduğu için öğrenmek uzun zaman almaz.

Dativ konu anlatımı belki de en önemli ayrıntısı bu dur. Yani dative dönüştürücü etkisi olan fiilleri ezberlememiz yeterli olacaktır.

Ayrıca bu fiillerin sadece doğrudan etki etmesi durumunda dativ hale dönüştürücü etkisinin olduğunu unutmamalısınız. Nitekim bazı cümlelerde doğrudan etki etmediği için kelime dönüşüm geçirmemiş olabiliyor.

Es gefält mir.
(O, hoşuma gidiyor.)

Yukarıdaki örnek cümlede ise dönüşüm geçiren şahıs zamiri olmuştur.

Normal hali "ich" olan bu zamirin e hali "mir" şeklindedir. Fiilin dative dönüştürücü etkisi ile bu hali almıştır.

Dativ alan fiiller hangileri daha önce bu konuyu ele almıştım. Bakmanızı öneririm.

2. Dative dönüştürücü etkisi olan bir edat ile kullanımı

Almancada "präpositionen" olarak tanımlanan edatlardan bazıları, birlikte kullanıldıkları kelimeleri dative dönüştürücü etkiye sahiptir. Örneğin "mit" (ile birlikte) bu edatlardan birisidir.

Mit dem Buch.
(Kitap ile birlikte.)

Yukarıdaki ifadede "das Buch" kelimesi "dem Buch" olmuştur.

Ich gehe mit ihm nach Hause.
(Onunla eve gidiyorum.)

Bu cümlede ise üçüncü tekil şahıs zamiri olan "er", mit edatının etkisi ile dativ hale dönüşüp, "ihm" olmuştur.

Dativ konu anlatımı

İsim türünden kelimeler dönüşüm geçirirken artikelleri değişir ancak zamirlerin ise bizzat kendisi değişir.

Fakat bazı şahıs zamirleri, dativ halde de aynı kalırlar. Bu durumda cümlenin fiil ve edat durumuna bakarak hangi halde olduklarını anlarız.

26 Ocak 2021 Salı

Dativ Alan Fiiller

Almanca dativ alan fiiller sayıca azdır. 

Almanca dativ alan fiiller edatlar, prepositionen mit dativ


Bu fiiller aşağıdaki gibidir;

danken : teşekkür etmek
gratulieren : affetmek
glauben : uymak
fehlen : yardım etmek
folgen : emretmek
zu hören : dinlemek
wehtun : güvenmek
gehören : ait olmak
gefallen : hoşuna gitmek
schmecken : tadını beğenmek
gratulieren : tebrik etmek
glauben : sanmak, inanmak
fehlen : bulunmamak
folgen : takip etmek
Leid : üzülmek
wehtun : ağrımak, acımak

Bu fiillerden birisini kullanarak bir cümle kurduğunuzda, eğer kurduğunuz cümlede, fiilden direkt etkilenen isim türünden bir kelime varsa, o kelime dativ haline dönüşür.

Örneğin helfen (yardım etmek) fiilini kullanarak bir cümle kuralım.

Ich helfe dem Roboter.
(Robota yardım ediyorum.)

Yukarıdaki cümleye bakalım. Cümlenin yüklemi “helfen” (yardım etmek) fiilidir. Bu fiilden, “der Roboter” (robot) kelimesi “direkt” olarak etkilenmiştir. Bu etkilenme sonucunda da dativ, yani e haline dönüşmüştür.

Ich danke dir.
(Sana teşekkür ederim.)

Bu cümlede de “dich” zamiri, “danken” (teşekkür etmek) fiilinden etkilenmiştir. Bu etkileşim sonucunda dativ olmuştur.

Dativ alan fiilleri akılda tutmak ve/veya ezberlemek zor değildir. Çünkü bu fiillerin hemen hepsi gündelik hayatta en çok kullanılan kelimelerdir. Buna ek olarak bu fiillerin, akkusativ alan fiiller kıyasla sayıca daha az olması da öğrenmeyi kolaylaştıran bir diğer avantajdır.

Fiiller ile birlikte edatları da öğrenmenizi öneririm. Çünkü isim türünden bir kelimenin e halinde olma durumunu etkileyen unsurlardan birisi de, o kelime ile birlikte kullanılan edattır.

Bazı edatlar, “dativ” kullanımını gerektirmektedir. Örneğin “mit” (ile, birlikte) edatı, dativ kullanımını gerektiren ve en çok kullanılan Almanca edatlardan birisidir.

İsim türünden bir kelimeyi (zamir de olabilir) bu edat ile birlikte kullanırsak, dativ şeklinde kullanmamız gerekir.

Ich schreibe meinen Text mit dem Stift.
(Yazımı bu kalemimle yazıyorum.)

Yukarıdaki cümlede “mit” edatının “der Stift” kelimesine etki ettiğini ve bu yüzden dolayı “dem” şeklini almış olduğunu görmekteyiz.

Almanca İsmin Halleri (Nominativ - Akkusativ - Dativ - Genitiv)

Almanca ismin halleri tablo olarak aşağıda bulabilirsiniz.

Almanca ismin halleri tablo

İsmin halleri, isim türünden bir kelimenin dönüştüğü hallerdir. Almancada İsim türünden kelimeler, cümle içerisinde kullanım durumuna bağlı olarak, dört farklı halden birisine dönüşürler. 

Bu dört hali, aşağıdaki gibi sıralandırabiliriz;

1. Nominativ (normal hal)
2. Akkusativ (-i hali)
3. Dativ (-e hali)
4. Genitiv (-in hali)

İsim türünden bir kelimenin, yukarıdaki hallerden hangisine dönüşeceği ya da dönüşmeyip normal bir şekilde kullanılacağı, tamamen kurulacak cümledeki kullanım şekline bağlıdır. 

Ayrıca, isim türünden bir kelimenin yukarıdaki hallerden birisine dönüştüğünü de artikeline (der, die, das, ein) bakarak anlarız.

Şimdi dilerseniz, yukarıda sıralandırdığımız Almanca ismin hallerini örnek cümleler ve alıştırmalar ile tek tek ele alalım.

1. Nominativ (yalın hali)

“Nominativ” kelimesinin Türkçe karşılığı “yalın” kelimesidir. Eğer kelime herhangi bir değişikliğe uğramamış ise, o kelime yalın haldedir.

Örneğin; “das Buch” kelimesini ele alalım.

das Buch
(Kitap)

Yukarıda kelime tamamen yalın hali ile kullanışmıştır yani kelime nominativ haldedir.

Das Buch gehört mir.
(Bu kitap bana ait.)

Yukarıdaki örnek cümlede de “Buch” kelimesinin artikelinin herhangi bir değişikliğe uğramadığını görüyoruz. 

Yani, isim türünden bir kelime bir cümle içerisinde kullanıldı diye illa ki bir şekle girmek zorunda değildir. Bir cümle içerisinde yalın halde de kullanılabilir.

Sonuç olarak, isim türünden bir kelimenin artikeli hangisiyse, o artikel hiç değiştirilmeden kullanılmışsa o kelime genellikle yalın haldedir.

Örnekler;

die Frau
(kadın)

das Auto
(araba)

der Kopf
(kafa)

Yukarıdaki örneklerde kelimelerin herhangi bir cümle içerisinde değil, tek başlarına kullanıldıklarını görüyoruz. Bu tarz tek kullanımlarda %100 nominativ haldedir.

Ancak bazen, cümle içerisinde de artikeller hiç değişmeden kullanabilmektedir. Böyle durumlarda, o kelimenin nominativ olduğunu %100 söyleyemeyiz çünkü akkusativ ya da dativ de olabilir. Bunu anlamanın en iyi yolu ismin diğer hallerini de öğrenmek ve cümleyi analiz etmektir.

Şimdilik kafanız karışmasın. Dilerseniz Almanca ismin halleri konusuna ikinci hal olarak belirttiğimiz “akkusativ” hal, yani -i hali ile devam edelim.

2. Akkusativ (-i hali)

Tıpkı Türkçede olduğu gibi, Almancada da isim türünden bir kelimeyi cümle içerisinde kullandığımızda, o kelime “-i” haline dönüşebilmektedir.

Önce Türkçe bir örnek verelim;

Kitap (normal hal)
Kitabı istiyorum. (-i hali)

Yukarıda “kitap” kelimesi, “kitabı” şeklindeyken “-i halinde” olarak tanımlanır.

Aynı örneği Almanca bir kelime için verelim. 

Kelimemiz “der Schrank” (dolap) olsun. 
Bu kelimeyi cümle içerisinde kullanalım.

Ich halte den Schrank.
(Dolabı tutuyorum.)

Yukarıdaki örnek cümleye bakalım. “Schrank” kelimesinin artikeli olan “der”, cümlede “den” şeklini almıştır. İşte bunun nedeni, -i haline dönüşmüş olmasıdır.

-i haline dönüşme sebebi de, “halten” (tutmak) fiilinin, “der Schrank” (dolap) kelimesini doğrudan etkiliyor olmasından kaynaklanmaktadır.

Dikkat: “der” artikeli “den” oluyor ama “die” ya da “das” herhangi bir değişikliğe uğramıyor!

Şimdi tam da bu aşamada çok önemli bir ayrıntıdan bahsetmek istiyorum. Bu yazının başında da ifade ettiğim gibi, isim türünden bir kelimenin hangi halde olduğunu anlamak için artikeline bakarız fakat bazen tek başına artikel yeterli değildir.

Şöyle ki; “der” artikeline sahip bir kelime -i halindeyken “den” şekline dönüşüyor ancak bu durum “die” ve “das” artikelleri için geçerli değildir.

Yani, i halindeyken;

- der artikeli den şekline dönüşür,
- die ve das ise hiçbir şekle dönüşmez.

Bu sebepten dolayı Almanca bir cümleyi Türkçeye çevirirken, cümle içerisinde artikeli ile bir kelime kullanılmış ise; o kelimenin -i halinde olup olmadığını anlamak için temel olarak iki ayrıntıya bakmalıyız;

- Fiile sorular sormak

Cümlenin fiili “wen?, was?” (kimi?, neyi?) sorularına cevap veriyor mu? 

Eğer veriyorsa, verdiği cevap cümlede geçiyor mu? Bu soruyu sormamızdaki amaç şu; eğer cümle içerisinde kullanılan isim türünden kelime, cümlenin fiilinden etkilenmiş ise bu sebepten dolayı “-i halde” olma ihtimali vardır.

Çünkü fiillerin bazıları, etkiledikleri isim türünden kelimeleri i haline, bazıları da e haline dönüştürmektedirler. Ancak fiillerin büyük bir kısmı i haline dönüştürmektedir. Böylece i halinde olup olmadığını anlayabiliriz.

- Edat var mı kontrol etmek

Akkusativ mi dativ mi olduğunu anlamak için, kontrol edeceğimiz kelimenin hemen öncesinde akkusativ gerektiren bir preposition (edat) kullanılmış mı? kontrol etmelisiniz.

Tıpkı fiillerin bazıları akkusativ, bazıları dativ gerektirdiği gibi edatların da bazıları i, bazıları e halini gerekli kılmaktadır.

Şimdi dilerseniz birkaç örnek yapalım;

Ich halte das Buch.
(Kitabı tutuyorum.)

Yukarıdaki örnek cümlede “das” ilk bakışta nominativ gibi görünse de aslında “-i” halindedir. Bu sebepten dolayı Türkçeye de i halinde çevirmekteyiz.

Das Buch, das ich halte.
(Tuttuğum kitap.)

Bu cümlede ise “das” nominativ haldedir çünkü fiilden doğrudan etkilenmemektedir.

Der Stift ist auf dem Buch.
(Kalem kitabın üzerindedir.)

Bu cümlede ise “das” e haldedir (dativ) çünkü auf (üzerinde) edatı “dativ” kullanımı gerektirmektedir.

Sonuç olarak, isim türünden bir kelime cümle içerisinde kullanıldığında i haline dönüşmesinin sebebi ya fiilden ya da edattandır.

Ich sehe die Blume.
(Çiçeği görüyorum.)

Yukarıdaki cümlede de “die” artikeli her ne kadar nominativ (yalın halde) gibi görünse de, aslında dativ (-i) haldedir.

Çünkü “sehen” (bakmak) fiili akkusativ kullanım gerektirmektedir.

3. Dativ (-e hali)

- der ve das artikeline sahip isim türünden kelimeler e haline dönüştüklerinde, artikelleri “dem” olur.
- die ise der olur.

Yani der ve das artikeline sahip kelimeler “dem” şekline dönüştüğü için bunların dativ olduğunu kolayca anlayabiliyoruz ama die ise durumu bozuyor. Çünkü die, der şekline dönüşüyor.

Ama bu kafanızı karıştırmasın çünkü öğrenmek ve ayırt etmek aslında zor değil. Artikelleri tek tek ezberlemek yerine hangi fiillerin ve hangi edatların dativ gerektirdiğini öğrenmeniz daha kolay olacaktır.

Örneğin “auf” edatı dativ kullanım gerektirir.

Ich lasse den Stift auf dem Tisch.
(Kalemi masanın üzerine bırakıyorum.)

Yukarıdaki cümlede “der Tisch” kelimesi “auf” edatı ile birlikte kullanıldığından, dativ şekle dönüşmüştür.

Ich folge dem Auto.
(Arabayı takip ediyorum.)

Yukarıdaki cümlede “das Auto” kelimesi “folgen” (takip etmek) fiilinden etkilendiği için dativ şekle dönüşmüştür.

4. Genitiv (-nin, -nın)

İsim türünden bir kelimenin “-nin, -nın” hali genitiv olarak tanımlanır.

Dönüşüm şu şekildedir;

der - des + s
das - des + s
die - der

Die Tür des Hauses.
(Evin kapısı.)

Der Griff der Tür.
(Kapının kolu.)

Şunu söylemek isterim ki, bir kelimenin genitiv şekline dönüşmesine iki şey neden olabilir.

- Sahiplik ifade edilmek isteniyorsa
- Genitiv gerektiren bir edat kullanılmışsa

Yani Almanca ismin halleri konusunda genitiv ile ilgili bilmemiz gereken en önemli detay, genitiv dönüşümlerde fiilin bir rolü yoktur.

25 Ocak 2021 Pazartesi

24 Ocak 2021 Pazar

1 Ocak 2021 Cuma

Almanca haftanın günleri | Okunuşları & Artikelleri

Almanca haftanın günleri ve Türkçe karşılıklarını aşağıda bulabilirsiniz. Parantez içerisinde ise okunuşları bulunmaktadır.

Pazartesi : Montag (montaag)
Salı : Dienstag (dienstag)
Çarşamba : Mittwoch (mitvoh)
Perşembe : Donnerstag (donırstaagh)
Cuma : Freitag (fraytaagh)
Cumartesi : Samstag (zamstaagh)
Pazar : Sonntag (tzontaagh)

Almanca haftanın günleri

Almanca haftanın günleri akılda tutmanın en kolay yöntemi, kelimeleri şifrelemektir. Bu şifrelemeyi siz kendinize göre yapabilirsiniz ama benim kendimce yaptığım şu dur;

- Montag (Pazartesi) kelimesini "mon" hecesinden anımsıyorum. "Mon" bana İngilizcedeki "moon" (ay) kelimesini hatırlatıyor ve bu şekilde yeni bir hafta başlangıcını anımsıyorum.

- Mittwoch (Çarşamba) kelimesini ise "mitt" hecesinden anlıyorum. "Mitt" Almancada "orta" anlamında kullanılmaktadır ve Çarşamba haftanın ortasıdır.

- Donnerstag (Perşembe) kelimesini ise "perşembe günleri döner yeni" şeklinde bir kodlama ile hatırlıyorum.

- Freitag (Cuma) şifresi ise İngilizce "free" kelimesinden anımsıyorum.  "Frei" ve İngilizcedeki "Free" kelimeleri"özgürlük" anlamına gelmektedir ve özgürlük "Cuma" günü ile eşleştirilebilir. Çünkü Cuma günü sonrasında herkes işten çıkarak 2 günlük haftasonu özgürlüğüne kavuşur.

- Sonntag (Pazar) günü ise "sonn" hecesinin, Türkçemizde "son" kelimesi ile eşleştirilmesi ile kolayca hatırlanabilir.

Peki, Almanca haftanın günleri artikelleri nelerdir?

Cevap çok basit. Almancada haftanın tüm günleri için “der” artikeli kullanılır.

Yani ister “montag” (pazartesi) kelimesini kullanın, isterseniz de “samstag” (cumartesi), fark etmeksizin “der” artikelini kullanmalısınız.

Aşağıda Almanca haftanın günleri ile ilgili cümleleri inceleyerek, konuyu daha net anlayabilirsiniz.

Ich habe einen Termin für den Mittwoch.
(Çarşamba günü için bir randevum var.)

Yukarıdaki örnek cümleyi incelediğimizde “Mittwoch” (Çarşamba) kelimesi için “der” artikelinin kullanılmış olduğunu görmekteyiz.

Ancak “der” artikeli “den” şeklini almıştır. Bunun nedeni ise “akkusativ” forma dönüşmesinden kaynaklanmaktadır.

Akkusativ form, Türkçede “-i hali” olarak da tanımlanabilen, bir kelimenin şekil değiştirmesi durumudur. 

Yukarıdaki örnek cümlede “der” artikelinin “den” haline dönüşmesinin sebebi “für” edatından kaynaklanmaktadır. Şöyle ki “für” edatı ile birlikte kullanılan artikeller “-i hali” yani Akkusativ haline dönüşür.

Başka bir örnek cümle;

Der letzte Samstag war ein so lustiger Tag für mich.
(Geçen Cumartesi, benim için çok eğlenceli bir gündü.)

Bu örnek cümlede “Samstag” (Cumartesi) günü kelimesi kullanılmış ve bu kelime için de “der” artikeli kullanılmıştır.

Ancak Almancada, bir ismin sıfatı, artikeli ile ismin arasına girebilme özelliğine sahip olduğundan dolayı, örnek cümlede der ile Samstag kelimelerinin arasına letzte (geçen) sıfatı girmiştir.

Öte yandan, bir önceki cümle ile kıyaslama yaptığımızda, bu cümlede “der” artikelinin “den” şeklini almadığını ve aynen durduğunu görmekteyiz. Bunun nedeni; şekil değişikliği gerektiren bir durumun olmamasından kaynaklıdır.

Evet. Almanca haftanın günleri konu anlatımı bu kadar ile noktalıyorum. Eğer sormak istediğiniz bir soru olursa, aşağıdaki yorum formundan bana sormaktan çekinmeyin.

Almanca Harfler ve Okunuşları

Almanca harfler ve okunuşları aşağıdaki gibidir

a : a
b : be
c : se
d : de
e : e
f : ef
g : ge
h : ha
i : ii
j : yot
k : ka
l : el
m : em
n : en
o : oo
ö : öö
p : pe
q : qu
r : er
s : es
t : te
u : uu
ü : üü
v : fau
w : we
x : ix
y : ipsilont
z : set
ä : ae
ß : ss (yazılırken de daha çok ss şekli tercih edilir.)

Yukarıda Almanca harfleri ve bu harfler okunduğunda nasıl sesler çıkartır bunu görüyoruz ama burada önemli bir detay şu dur; yukarıdaki harfler sadece tek başlarına iken o sesleri çıkarırlar.

Yani, harfleri cümle içerisinde kullandığımızda çıkarttıkları seslerde kısmen bir değişim yaşanır. Bu değişim bazen ciddi bir değişimdir, bazen ise hafiftir.

Mesela;

buch (buh)

Yukarıda bir tane almanca kelime ve parantez içerisinde bu kelimenin okunuşu yazmaktadır. Burada şuna dikkat etmelisiniz.

Yukarıda sıralandırdığımız Almanca harfler ve okunuşları listesine göre “c” harfini “se” şeklinde okumamız gerekiyordu ama örnekteki okunuşa baktığımızda “se” şeklinde çıkan bir ses göremiyoruz. Hatta “c” harfinin etkisinin tamamen yok olduğunu fark edebiliyoruz.

Bu şu anlama geliyor; Alman alfabesi ve harflerin okunuşlarını öğrenmek, size sadece genel bir bilgi katar ancak her bir harfin kelime içerisinde çıkarttığı sesi anlamak için ise o harfin sağında, solunda hangi harfler olduğuna bakmalısınız.

Bu bilgiye göre, yukarıdaki “buch” örnek kelimesinde “c” harfinden neden ses gelmediğini şu şekilde izah edebiliriz; “c” ile “h” harfi yan yana geldikleri zaman “h” sesi ortaya çıkar.

Bu mantık diğer bazı harfler için de geçerlidir. Aşağıdaki tabloya bakınız.

ei : ay
ie : i
eu : oy
sch : ş
ch : h
z : ts
au : o
ph : f
sp : şp
st : şt

Almanca harfler ve okunuşları

Almanca harfleri okunuş kuralları ve örnekleri ile bilmek önemlidir.

Birkaç örnek yapalım;

das (das)
schwarz (şıvağs)
bücher (büühağ)
problem (pığobleem)
gesundheit (getzundhayt)

Sonuç olarak Almanca harfler ve okunuşları en iyi sık sık tekrar ederek öğrenilir. Zaman içerisinde pratiklik kazanacaksınız yapmanız gereken tek şey sürekli Almanca metinler okumak.

Ne okuduğunuzun bir önemi yok. İsterseniz bir ders kitabı okuyun, isterseniz bir hikaye kitabı, fark etmez. Zamanla okunuşlara aşina olacaksınız.

Tabii bu süreçte Google Translate aracından mutlaka faydalanmanızı öneririm. Çünkü Google Translate sayesinde hangi kelimenin nasıl okunduğunu kolayca öğrenebilirsiniz. Bu sayede kendiniz de tekrar yaparak öğrenebilirsiniz.