Akkusativ Nedir?

Akkusativ nedir en sade tanımı ile Almancada, isim türünden kelimelerin “i hali” olarak tanımlanan hale dönüşmesine, akkusativ denir.

akkusativ nedir

İsim türünden kelimeler derken, kastettiğim kelimeler; evrende varlığı söz konusu olan şeyleri “adlandırma görevi” üstlenmiş kelimelerdir.

Mesela “bardak” kelimesinin isim olup, olmadığını söyler misiniz?

Cevap basit; “bardak” kelimesi, evrende bulunan bir nesneyi “adlandırma” görevi üstlenmiş olduğundan dolayı, isimdir. Aynı şekilde insan, hayvan, ülke isimleri de yine isimlerdir.

Bu isim türünden kelimeleri cümle içerisinde kullanırız. Cümle içerisinde kullandığımızda ise şekil değiştirmeleri gerekebiliyor. 

Yani, isim türünden bir kelimeyi cümle içerisinde her kullandığımızda şekil değiştirmez, sadece gerekliyse şekil değiştirir.

İsim türünden bir kelimenin alabileceği dört farklı şekil vardır. Bu şekillere ismin halleri denir.

Bunlar;

normal hali (nominativ)

-i hali (akkusativ)

-e hali (dativ)

-nin/-nın hali (genetiv)

İsim türünden bir kelimeyi, cümle içerisinde kullandığımızda, ya normal halde kullanırız ya da yukarıda sıralandırmış olduğum diğer üç halden birisine dönüşür. Bu durum hem Türkçe hem de Almanca için geçerlidir.

Örneğin “der Garten” (bahçe) kelimesini ele alalım. Bu kelimeyi bir cümle içerisinde kullanalım. Göreceksiniz ki bu kelimenin hem Almancası hem de Türkçesi hal değiştirmiş olacaktır.

Ich sehe den Garten.

(Bahçeyi görüyorum.)

Yukarıdaki cümleye bakalım. Cümlenin Almancasında “der” artikelinin “den” şeklini almış olduğunu görmekteyiz. İşte bu, bize o kelimenin akkusativ hale, yani i haline dönüştüğünü göstermektir.

Cümlenin Türkçesine baktığımızda ise “bahçe” kelimesinin “bahçeyi” şeklini almış olduğunu görmekteyiz. Bu da, bize o kelimenin Türkçedeki i halini göstermektedir.

Öyleyse kural şu dur; Almancada, isim türünden bir kelimenin akkusative dönüştüğünü artikelinden anlarız.

Fakat bu kural, sadece artikeli “der” olan kelimeler için geçerlidir. Bildiğiniz gibi Almancada kelimeler cinsiyete göre ayrılmaktadır.

Üç farklı grup var; kadın, erkek ve cinsiyetsiz grup. Kadın cinsiyetine ait olanlar “die”, erkekler “der”, cinciyetsiz “das” artikelini alır.

der artikeli “den” şeklini alsa da,

die ve das artikelleri aynı kalmaktadır.

Örnek;

Ich sehe das Buch.

(Kitabı görüyorum.)

Bu cümlede “das Buch” (kitap) kitabı, aslında i halindedir ama artikel değişim göstermediği için sanki normal haldeymiş gibi görünüyor.

Bu gibi cümlelerde çeviri yaparken fiile bakmalıyız. Eğer fiil, akkusative dönüştürücü bir etkiye sahipse (ki Almancadaki fiillerin büyük bir kısmı bu etkiye sahiptir), o kelimenin akkusativ halde olduğunu kolayca anlarız.

Sonuç olarak; akkusativ nedir sorusuna verebileceğim en kısa ve öz yanıt; ismin i halidir. Bu konu ile ilgili bilmeniz gereken en önemli şey ise sadece der artikelinin den şeklini aldığıdır. Diğer iki artikel die, das ise şekil olarak aynı kalmaktadır ama anlam olarak tabii ki değişim göstermektedir.

Dikkat etmeniz gereken bir diğer konu da, cümlenin fiilinin cümlede kullanılmış olan isim türünden kelimeyi etkileyip etkilemediğidir. Çünkü eğer etkilememiş ise bu durumda o isim türünden kelime nominativ yani normal halde kalmıştır.

Çok basit bir örnek ile bu durumu daha net anlaşılır hale getireyim;

Bu örnek cümlede kullanacağımız isim türünden kelime şu olsun; der Schlüssel (anahtar)

Kullanacağımız fiil ise şu; nehmen (almak)

Cümlemizi kuralım;

Ich nehme den Schlüssel zurück.

(Anahtarımı geri alıyorum.)

Şimdi bu cümlede şuna dikkat;

1. der, den olmuş yani isim Schlüssel kelimesi i haline dönüşmüştür.
2. “nehmen” fiili, ismi doğrudan etkileyip, dönüştürmüştür.

Başka bir cümle kuralım;

Dies ist der Schlüssel, den ich nehmen werde.

(Bu, alacağım anahtardır.)

Bu cümlede;

1. İsim normal haldedir çünkü fiil, o ismi doğrudan etkilememiştir.
2. Yan cümleciğin başındaki “den” ise “ilgi zamiri” görevini üstlenerek, “Schlüssel” kelimesini temsil etmektedir ve “nehmen” fiili, bu kelimeyi doğrudan etkilediği için “der” olması gerekirken “den” şekline dönüştürmüştür.

Bu yazıda akkusativ nedir olabildiğince açık anlatmaya gayret ettim. Umarım anlatabilmişimdir. Eğer anlamadığınız bir ayrıntı olursa aşağıdaki yorum formundan bana sormaktan çekinmeyin.